Bal zehirlenmesi / Botulismus
Neden 1 yaşından önce bal yasak?
Clostridium botulinum adı verilen ve oksijensiz ortamda yaşamayı seven bakterinin ürettiği spor(bakterinin dış ortam şartları uygun olmadığında uygun şartları geçirinceye kadar kendini korumaya aldığı form) ya da toxinin(zehir) insan tarafından alınmasıyla nörolojik belirtilerin ortaya çıkması tıpta botulismus olarak bilinir.
3 çeşit botulismus vardır:
-Yiyecek kaynaklı: Genellikle evde uygun olmayan koşullarda yapılmış konservelerde bulunan toksinin alınmasıyla gelişir. Bulanık görme, çift görme, gözkapaklarında düşme, konuşurken takılma, yutkunma güçlüğü, ağızda kuruma ve kas güçsüzlüğü görülür. Genellikle aynı yemeği yemiş birden fazla kişi etkilenir, şikayetler 18-36 saat içinde başlar.
-Bebek (infant) botulismusu : Clostridium botulinum sporları ile infekte olmuş bal ve mısır şurubu alan bebekte mide barsaklarda sporların açılıp toksin üretmesiyle nörolojik belirtilerin ortaya cıkmasıdır. Halsizlik, emmede azalma, zayıf sesle halsiz ağlama, kabızlık ve kas güçsüzlüğü görülür. Tedavi edilmezse solunum kaslarının tutulmasına da bağlı ölüm görülebilir. Belirtiler genellikle 18-36 saat içinde çıkıyorsa da 6saat kadar erken, 10gün kadar geç de görülebilir.
Bebeklerin sindirim sistemleri, erişkinler gibi bu sporları öldürme yeteneğinde olmadığından daha çok 1yaşından küçük bebeklerde görülür. Bu nedenle 1yaşından küçük bebeklere bal ve mısır şurubu verilmesi önerilmez
-Yara botulismusu: nadir.
Tedavi yoğun bakımda izlem gerektirir ve bazen solunum güçlüğü nedeniyle solunum destek ünitesine (mekanik ventilasyon) ihtiyaç duyulur, ölümcül olabilir, tam iyileşme haftalar aylar sürebilir.
Korunma
Yiyecek kaynaklı olan botulismusta, genellikle evde uygun koşullarda hazırlanmayan domates, kuşkonmaz, yeşil fasulye, mısır, pancar konserveleri etkendir. Botulinum toksini, yüksek ısılarda yok olduğundan evde yapılmış konservelerin kullanımı aşamasında en az 10 dakika pişirilmeleri gereklidir. Mümkünse kapağı bombe yapmış ve içerde 'gaz var' görüntüsü veren kavanozlar kullanılmamalı , tadına dahi bakılmadan imha edilmelidir.
1yaşından küçük bebeklere kaynağı belli olmayan, işlemden geçirilmemiş bal ve mısır şurubu verilmemelidir.
