Balık yağı
Balık yemiyorsa balık yağı içsin!!
Omega-3, çoklu doymamış bir yağ asididir. İnsan vücudu, omega-3 sentezleyemez, dışardan alınması gerekir. Omega-3' ün bizim için önemli olan 3şekli vardır. EPA(eikozapentaenoik asit), DHA( dokozahekzaenoik asit) ve ALA(alfa-linolenik asit).
Omega-3 yağ asitleri, insan vücudunda beyinde yüksek konsantrasyonda bulunurlar ve beyin fonksiyonlarının düzgün işlemesi için gereklidir. Normal büyüme gelişme için de gereklidir. Kas aktivitesi, kan pıhtılaşması, sindirim, üreme ve hücre bölünmesinde de önemli görevleri vardır.
Omega-3'ün insan vücudundaki olumu etkilerinden EPA ve DHA sorumludur. Özellikle DHA, beyin ve retina gelişimi için gereklidir. ALA şeklinde alınan yağların etkili olması için vücutta EPA ve DHA'ya dönüşmesi gerekir; ama bu dönüşüm kısıtlı miktardadır.
EPA ve DHA’nın ana kaynağı yağlı ve koyu etli deniz balıklarıdır. Oysa, balıklar da omega-3'ü kendileri sentezleyemediklerinden, alg, krill ve plankton gibi deniz canlılarını yiyerek omega-3 alırlar. Yeşillikler ve böceklerle beslenen tavukların yumurtaları da omega-3'ten zengindir. Yumurtadaki omega-3 kaynağı yeşilliklerdir, bu nedenle serbest dolaşan tavuk yumurtalarının omega-3 değerleri daha yüksektir.
İnsan sütü de omega-3'ten zengindir.
Başta keten tohumu yağında olmak üzere neredeyse bütün kabuklu yemişler ALA şeklindeki omega-3'ten zengindir. Vücutta ALA'nın EPA ve DHA'ya dönüşümü sınırlı olduğundan, bitkisel kaynaklı omega-3 olarak bilinen ALA'dan vücut aslında çok yararlanamaz. Yani ceviz, keten tohumu, kabak çekirdeği omega-3'ten zengin olmasına rağmen, vücuttaki yararlanımları balıktan alınan omega-3'ten çok daha azdır.
Eğer çocuğunuz haftada 2'den daha az balık tüketiyorsa, balık yağı vermeyi düşünmelisiniz:
1-2 yaş için 30gr (yaklaşık 1kibrit kutusu büyüklüğü)
3-6 yaş için 45gr
6 yaştan büyük çocuklar için 60gr balık bir porsiyona denk gelir.
Yaklaşık 110gr balık tüketildiğinde, vücut 1gr omega-3 kazanmış olur.
Hamileliğin özellikle son 3 ayında anneden bebeğe önemli ölçüde omega-3 yağ asitleri iletilir. Bu döneminde anne adayının bol miktarda balık tüketmesi ya da balık yağı ile desteklenmesi önerilmektedir.
Balık alerjisi olanlarda, alerji genellikle balık proteinine karşı olduğundan balık yağı kullanılabilir. Özellikle çocuklar için omega-3'ün en önemli kaynağı balıklar olduğundan balık yağı desteği önemlidir. Balık yağında balık protein bulunmaması beklenir.
Çocuğunuza balık verirken, verdiğiniz ürünün balık yağı mı, balık karaciğer yağı mı olduğundan emin olun. Balık yağı(fish oil), balığın yağlı vücut dokusundan elde edilir ve sadece omega-3 içerir. Piyasada bulunan balık karaciğer yağları (cod liver oil), morina balığının karaciğerinden elde edilir ve içinde A ve D vitaminleri de bulunur (yanında ayrıca vitamin kullanmanız fazla olup, zarar verebilir, mutlaka danışın). Balık yağı ve balık karaciğer yağındaki EPA ve DHA oranları da farklıdır. Bazı kaynaklarda balık karaciğer yağında toksik madde bulunma ihtimalinin balık yağına göre daha olası olduğu bildiriliyor. Hamilelere, emziren annelere ve bebeklere balık karaciğer yağı yerine balık yağı tercih edilmesi daha uygun olur.
Denizlerin kirlenmesiyle beraber insan vücudunda ciddi problemlere neden olabilen ağır metaller balıklarda da birikmeye başlamıştır. Uzun yaşayan iri balıklarda bu risk daha da fazladır. Son yıllarda Amerika'da FDA gebe ve emziren anneleri civa içeriği yüksek olan köpekbalığı, kılıçbalığı, uskumru ve diğer uzun yaşayan balıkları tüketmemelerini konusunda uyarıyor. Siz de çocuklarınıza kullandığınız balık yağının ağır metallerden arındırılmış olmasına dikkat edin.
Balık yağları, farklı formlarda piyasada bulunur: şurup, jöle şeklinde çiğnenenler, yumuşak kapsül... Genellikle balığa ait yoğun bir tat taşıdıklarından çocukları ikna etmek güç olabilir. Balık yağını, sevdiği keskin tatların içine gömerek vermeyi deneyebilirsiniz.
Özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu(ADHD) olan çocuklara davranış düzenlediği umularak omega-3 kullanılmaktadır.
Bebek sadece anne sütü ile besleniyorsa ve anne, yeteri kadar balık yağı alıyorsa takviyeye gerek yoktur. Fakat bebek mama ile besleniyorsa balık yağına başlanabilir. Bebekler için günlük doz 250-500mg arasında değişir. Büyük çocuklar için günlük doz 500-1000mg arasında önerilmektedir.
Balık yağı, genellikle ışıktan korunmak için renkli şişerde bulunurlar. Mümkünse buzdolabında ve ışık görmeyen yerlerde saklanmalıdır.
Balık yağı, toplumda inanılanın aksine, şişmanlık yapmaz, sağlıklı yağlardır. Yaz- kış kullanılabilir.
Omega-3 içeren balık yağları, kanama zamanını uzattığından, kan sulandırıcı ilaçlarla beraber kullanılmamalı. Düzenli antiinflamatuar(ibufen, aspirin) kullananlarda dikkatli olunmalı, mutlaka doktora danışılmalıdır.
katID==108) { ?> Yukarıda yazılı olan tüm olaylar gerçekte yaşanmış olup, çocukların yaş ve cinsiyetleri ve olayın seyri hasta mahrumiyeti açısından anlatım sırasında değiştirilmiş olabilir.
