Çocuklarda kabızlık
Kabızlık, her zamankinden daha sert ve daha az sıklıkta kaka yapılmasıdır.
Kakanın normalleri:
-Anne sütü alan bebeklerin her beslenme sonrası kaka yapması normaldir. Anne sütü alan bebeklerde kabızlık görülmez. Bazı bebekler sert yapmamalarına rağmen çok zorlanarak ve nadiren kaka yaparlar ve yaptıkları kaka da cıvık kıvamdadır; ama bu durum da kabızlık kabul edilmez.
Kabaca, anne sütü ile beslenen bebekler, mama ile beslenenlere göre daha yumuşak, sarı renkte ve ekşi kokulu kaka yaparlar.
-Anne sütünden ek gıdalar ve mamaya geçildiğinde kakanın hem kıvamı koyulaşır, hem de sıklığı azalır.
-Bebeklerde hızlı barsak pasaji nedeniyle, safranın renk değiştirmeye vakit bulamaması nedeniyle ya da yenilen yiyeceklerin etkisiyle kaka normalden daha yeşil olabilir. Böyle durumlarda bebeğinizin gazı da olabileceğini düşünebilirsiniz.
-Bebekler ve erken çocukluk çağı çocukları, daha büyük çocuklara göre daha fazla dışkılar. Büyük çocuklar için zorlanmadan yapılıyorsa günde 3kez ile 3günde bir dışkılama normal kabul edilir.
-tamamen ek besinlere geçmiş bir çocuk için kakanın şekli yılan gibi olmalıdır.
Kakanın doğum sonrası günler içinde değişimi:
-Yeşil-siyah: Mekonyum adı verilen bebeğin ilk kakasının içinde barsak artıkları bulunur.
-Yeşil-kahverengi: Bebek anne sütü alıp sindirdikçe, mekonyum anne sütü artıklarıyla yer değiştirmeye başlar.
-Sarı: Anne sütü alan bebeklerin doğumdan sonraki 5. günden itibaren kakaları sarı renkte ve ekşi kokulu çıkmaya başlar.
-Kahverengi: mama ile beslenen bebeklerde genellikle açık kahverengi renkte ve daha pis kokuludur.
Normal ama değişik kaka:
-Demir alan bebekler ve çocuklarda kaka siyah, zift renginde çıkabilir.
-Pancar yemiş bebeklerde kırmızı, yaban mersini (blueberry) yiyenlerde mavi çizgilenmeler görülebilir.
-Bazen, kivi çekirdekleri, aycekirdeği parcaları, karpuz çekirdeği gibi sindirilmemiş besin artıkları da dışkıda görülebilir.
Ne zaman dikkat:
-kakada kırmızı kan pıhtıları var ya da kakanın üzeri kan ile sıvanmış durumda ya da kaka yaptıktan sonra damla damla kan geliyorsa,
-kaka rengi bebek/çocuk demir kullanmıyor olmasına rağmen siyah renkteyse
-kaka rengi beyaz/griyse ki safra yollarıyla ilgili problem göstergesi olabilir.
-kaka su gibiyse,
-kaka çok sert ve zor çıkıyorsa,
-kaka keçi pisliği gibi çıkıyorsa,
-kaka yağlı ve pis kokulu olup bebeğin/ çocuğun poposunu temizledikten sonra elinizde margarin ellemişsiniz hissi var ve kolay arınmıyorsa doktora danışmanızda fayda var.
Kabızlık farklı nedenlere bağlı olabilir:
-tutma, yapmama, erteleme: Kabızlığı en sık nedenidir
*Anne kaynaklı durumlarda, anne ortak kullanılan tuvaletlerin pis olduğunu düşünür ve çocuğun bu tuvaletleri kullanmaması için çocuğundan kakayı ertelemesini, sonra, eve gidince yapmasını ister.
*Çocuk kaynaklı durumlarda çocuk içinde bulunduğu durumdan memnundur, oyun oynuyordur, televizyon izliyordur, bir nedenle o anını kaka yaparak bölmek istemez ve kakasını erteler.
Neden ne olursa olsun kakayı tuttukça, barsakta su emilir, kaka sertleşir, kaka sertleştikçe yapmak zorlaşır, çıkması zorlaşır acımaya başlar, çocuk tutmaya devam eder....kısır dongü gelişir....
-diyetteki lif eksikliği: Kabızlıkta, en önemli nedenlerden biri de lif tüketiminin yeterli olmamasıdır. Özellikle okul çocuklarında devamlı fast food, tost, kraker, patates ve makarna-pilav ağırlıklı beslenme nedeniyle barsak içindeki lif eksikliğinden dolayı suyun tamamı emilir, kakanın barsakta kalış süresi uzadıkça, kaka ertelendikçe kaka daha sert hale gelir ve kaçınılmaz son başlar...
- diyet değişiklikleri: Özellikle tatil dönemlerinde, seyahatlerde, ev yemeklerinin bulunamaması, makarna, pilav, tost, muz tüketiminin fazla olması, fazla sıvı tüketilmemesi
- hastalıklar: Nadir sebeplerdendir. Hipotiroidi, hirscprung hastalığı, kırşun zehirlenmesi, kistik fibroz, anatomik darlıklar ya da tıkayıcı kitleler...
-inek sütü allerjisi
-fazla inek sütü içilmesi: 2yaş üzeri çocuklarda günlük süt tüketimi maksimum 500ml ile sınırlandırılmalıdır
-aile hikayesi
-hareketsizlik/ obezite
-iilaçlar: Nadir sebeplerden. Antiasitler/antasit, bazı soğuk algınlığı ilaçları, antikonvülsanlar
-tuvalet eğitimine erken başlanması,
-günlük rutinin dışına çıkılması: Seyahat, misafirlik...
Kabızlık açısından riskli çocuklar:
-erkeklerde biraz daha fazla,
-yeterli lif (sebze meyve) tüketmeyen,
-yeterli sıvı almayan,
-hareketi az, evde devamlı bilgisayar- ekran başında
-fazla kilolu ya da şişman çocuklar,
-aile hikayesi olanlar,
-nörolojik problemi olanlar,
-dikkat eksikliği /hiperaktivitesi olanlar...
Kabızlıkla beraber görülebilen /birlikte olan şikayetler:
-Karın ağrısı: genellikle kaka yapıldıktan sonra geçer.
-Kaka sert ve zor yapildiktan sonra damla seklinde kanama. Anal fissur
-Kilodun kirlenmesi: uzun süre tutan çocuklarda taşma tarzında
-Yemek yedikten sonra barsak hareketlerinin artmasına bağlı karın ağrısı
-Kaka yaparken aşırı zorlanma
-Kaka yaparken aşırı ağrı, makatta yırtık(anal fissür)
-İştah azalması
-İdrar yolu infeksiyonu : kabızlık, idrar yolu infeksiyonlarına zemin hazırlar, bu nedenle sık idrar yolu infeksiyonu geçiren çocukların kabız kalmamaları önemlidir.
Doktora gidilmesi gereken durumlar:
-2haftadan uzun süren kabızlık,
-Kakada kan, kaka yaptıktan sonra kanama,
-Makat etrafında ağrılı memecikler,
-Karında şişlik, şişkinlik, kusma,
-Kilo kaybı,
-Makat etrafındaki dokunun dışarıya çıkması (Rectal prolapsus)
Çocuk kabızlık nedeniyle cok sıkıntıda, yerinde duramıyor, mutsuz ise lavman yapılıp çocuk rahatlatılmalı. Diyet işe yarayıncaya kadar kakayı yumuşatmak amacıyla laksatif (kaka yumuşatıcı ilaç) kullanılmalıdır.
Hangi doktor:
Kabızlık şikayeti ile önce çocuğunuzu düzenli takip eden doktora göstermelisiniz. Diyet ve tedavilere rağmen düzelmeyen kabızlıkta kan tetkikleri yapılmalı özellikle tiroid (guatr) hormonlarına ve çölyak hastalığına bakılmalıdır. Geçmeyen anal fissür, basur(hemoroid), yenidoğanın kakasını zor ve az yaptığı durumlarda çocuk cerrahisi mutlaka görmelidir.
İlginizi çekebilir:
-ishalde tedavi
-probiyotikler-prebiyotikler
-tuvalet eğitimi
-lif
-bebek ve çocuklarda gaz
-yenidoğanda normal dışkılama
