Gluten nedir?
Gluten, buğday, arpa,çavdarda bulunan bir proteindir. İnsanların şekerden sonra en fazla tükettikleri ikinci içeriktir. Sadece besinlerde değil bazı ilaçların yapısında, yapıştırıcılarda ve oyun hamurlarında da bulunur.
Yulaf*, mısır, pirinç, karabuğday, kinoa, kabuklu yemişler, kestane, patates, soya gluten içermezler.
Çoğu insanlar gluten ve gluten içeren besinleri aldıktan sonra problemsiz olarak sindirir. Gluteni tolere edemeyen insanlar için gluten alındıktan sonra bağırsakların içinde glutene karşı bir reaksiyon gelişir. Besinlerin ve vitaminlerin emildiği ince barsaktaki parmaksı çıkıntılar zarar görür ve besin ve vitaminlerin emilememesine bağlı eksiklik belirtileri ortaya çıkar. Bu duruma çölyak hastalığı denir. Çölyak hastalarının gluten içeren, içerme ihtimali olan besin ya da maddelerden uzak durmaları gerekir. Tedavi hayat boyudur.
Gluten içerenler:
---Buğday: kabaca un, irmik, durum buğdayı, bulgur, buğday nişastası içeren herşey:
ekmek, pasta, makarna, hamur işleri, kraker, kahvaltılık gevrek, waffle, krep, unlu çorba, soslar, salata sosları,
---Arpa: malt içecekler(bira,sirke?), gıda boyaları, çorbalar,
---Çavdar: tahıllı gevrek, çavdar ekmeği, kvas
---brewer's yeast
Gluten içerebilenler:
-patates kızartması
-şekerler/şekerlemeler
-çorba
-enerji barları/granola
-salata sosları, tat vericiler
-bazı şarküteri ürünleri
-vejeteryanlar için üretilmiş gıdalar
-ruj,lipstick
-oyun hamurları
-vitamin ve mineraller
-ilaçlar, reçetesiz satılan ilaçlar
-bitkisel ya da besin destekleri
Kolay bulaş olabilenler yerler:
-yulaf: gluten içeren tahıllarla yanyana yetiştiği, aynı biçme makineleri, aynı taşıyıcılar ve aynı fabrika kullanıldığı sürece bulaş olabilir. 'Glutensiz/gluten içermez' yazmadığı sürece kullanılmamalı.
-fırınlar: buğday unu havada uzun süre asılı kalabilirler. Açıkta satılan glutensiz ürünlere kolayca gluten bulaşabilir.
-pizzacılar: hamur glutensiz olsa da aynı fırın, kürek, hamur tahtası kullanıldığında kolayca gluten bulaşabilir.
-patates kızartması: aynı yağ içinde daha önce gluten içeren bir kızartma yapıldıysa kolaylıkla bulaş olabilir.
*yulaf, yapı olarak gluten içermemesine rağmen en fazla bulaş olan besindir. Satın alırken 'gluten içermez/glutensiz' olanı kullanılmalı.
katID==108) { ?> Yukarıda yazılı olan tüm olaylar gerçekte yaşanmış olup, çocukların yaş ve cinsiyetleri ve olayın seyri hasta mahrumiyeti açısından anlatım sırasında değiştirilmiş olabilir.
