OKSİTOSİN- sütün dışarı atılmasında etkili hormon
Beynin ön kısmındaki hipofiz bezinden salgılanan ve normal doğum sırasında rahim kasılmalarını (sancı) sağlayan ve bebeğin dışarı atılmasına yardım eden hormon. Rahim hücreleri kasılırken, süt yapım yerleri olan alveollerin etrafındaki hücreler de kasılarak sütün dışarı atılmasını sağlar, böylece bebek doğduğunda anne sütü de hazır hale gelir ve bebek doğduktan hemen sonra emebilir.(belgesellerde, doğum yapan hayvan yavrularının hemen nasıl anneyi emmeye çalıştıklarını hatırlarsanız ;) Bundan sonraki emzirme sürecinde de bebek emdikçe oksitosin salgılanır. Hem rahim toparlanır ve annenin gebelik sonrası kanaması azalır, hem de bebeğin sütünün dışarı atılması sağlanmış olur. Bazı anneler doğum sonrası ilk günlerde bebek emdikçe, rahim kasılması nedeniyle karnının alt tarafında gıdıklanma ya da batma hissedebilirler. Salgılanan oksitosin her iki memeye de etki ettiğinden bebek bir memeden emerken diğer memeden de kendiliğinden süt gelebilir, bu duruma let-down ya da süt atılma (milk ejection) refleksi denir ve normal bir durumdur.
Oksitosin salınımı, annenin duygu, düşünce ve ruhsal durumundan kolay etkilenir. Annenin bebeğini görmesi, ağlamasını duyması, koklaması refleksin düzgün çalışmasına yardım eder. Kötü düşünceler, ağrı, endişe ve şüphe gibi negatif duygular, refleksin aksamasına ve süt akışının azalmasına neden olur. Bu nedenle lohusanın yanında onu üzecek şeylerden, kötü haberlerden 'süt kaçmasın' diye bahsedilmez.
Oksitosin, annelik duygusunun gelişmesi, eşlerin birbirine olan bağlarının güçlenmesini sağlayan ve orgazm sırasında da önemli görevleri olan bir hormondur. Emzirme döneminde uykusuzluk, susama, sıcak basması, gece terlemeleri ve bulantı- kusmalara da neden olabilir.
Normal doğum yapan annelerde doğum ile beraber, sütün boşalması da sağlandığından,bebek doğar doğmaz anne sütü gelir ama sezaryen doğumlarda, doğum öncesinde annenin doğum sancıları başlamadıysa, oksitosin yeterli salgılanmadığından hem rahimin toparlanması hem de bebek çıktıktan sonra süt gelmesi zaman alabilir. O nedenle sezaryen ile doğum yapmış annelerin süt gelmesini sağlamak için yapacakları en önemli şey bol bol emzirerek süt üretimini arttırmaktır.
Özetle:
-oksitosin, rahim kasılmasını (sancıları), kanama kontrolünü ve hazır sütün dışarı atılmasını sağlar.
Oksitosin sayesinde bebek doğduğunda süt hazırdır.
-oksitosin, duygu ve düşüncelerden etkilenir.
-doğum sancıları başlamadıysa, oksitosin düzeyi düşük olduğundan süt gelmeyebilir.
-prolaktin süt yapımını, oksitosin hazır sütün dışarı atılmasını sağlar.