Yenidoğanın özellikleri
Zamanında doğmuş yenidoğanın özellikleri
37gebelik haftasının üzerinde doğan bebek 'zamanında doğmuş' yani 'term' kabul edilir.(37 gebelik haftasından önce doğmuş bebeklere de 'preterm' ya da 'prematüre' denir) Zamanında doğan bir yenidoğanın doğum tartısı ortalama 3000-3600gr aralığındadır; ama 2500-4000gr arasındaki değerler normal kabul edilir.
İlk günlerde bebeklerde kilo kaybı görülmesi normaldir. İlk 5gün toplamda maksimum %10 kadar normal kabul edilir. (Kabaca hesaplarsak, 4kg doğan bir bebek 400 gr, 2kg doğan bir bebek 200gr kaybedebilir.) Patolojik miktarlardaki tartı kaybı kan şekeri düşüklüğü, sodyum yükselmesi, sarılık artışı gibi sorunları da beraberinde getirir. Bu nedenle bebeğin iyi emdiğinden emin olunması önemlidir, sık aralıklarla tartılıp idrar kontrolü yapılması önemli (yenidoğan bebeğim doyuyor mu? için tıkla) Anne sütünün günler içinde artması, başarılı emzirme ve bebeğin emmeyi öğrenmesi ile bebek tartı almaya başlar. Term bir bebeğin 7-10.günlerde, preterm bir bebeğin de maksimum 15.gününde doğum tartısına erişmesi beklenir.
Yenidoğan bebek doğar doğmaz, mümkün olan en kısa zamanda annenin memesine tutulmalı ve emzirtilmelidir:
-normal doğuran anneler doğumhanede,
-bilincini kaybetmeden (spinal/epidural anestezi ile) doğuranlar ameliyathanede doğumdan hemen sonra,
-genel anestezi ile doğum yapan anneler de kendilerine gelir gelmez büyük olasılıkla odalarında yenidoğan bebeği emzirmeliler.
Tüm yenidoğan bebekler az-çok emmeyi bilirler; çünkü emmek bir reflekstir. Doğru yönlendirme, doğru tutuş ile bebek ile anne arasında problemsiz ve uzun ömürlü bir ilişki sağlanmış olur.
Yenidoğan bebeğin ilk günlerde bilye büyüklüğünde olan midesi günler içinde büyür, o nedenle de ilk günler miktarı bize çok az gelen (yaklaşık40ml) kolostrum, bebek için yeterlidir. Günler içinde mide kapasitesi artacak ve 1haftanın sonunda kayısı büyüklüğüne ulaşacaktır.
Yenidoğan bebeğin ilk 24saatte kakasını yapması beklenir. Anne sütü alan bebeklerin her beslenmeden sonra, sarı-sulu-ekşi kokulu kaka yapması normaldir. Bol kaka yapması her zaman iyi beslendiğinin göstergesi değilidir; ama iyi beslenen bir bebek günde 5-7 kez idrar yapar; çünkü anne sütünün kabaca %90'ının su olduğunu düşündüğümüzde, iyi beslenen bebek vücudundaki suyun fazlasını idrarla çıkartacaktır. Bol miktarda, açık renkte ve sık sık idrar yapması, bezlerinin ağır olması iyi beslendiğinin en önemli göstergesidir.
Sarılık, genellikle 2-3.günlerden sonra başlar. Hemen her bebekte az ya da çok sarılık olur. Anne ile bebek arasında kan grup uyuşmazlığı olup olmaması önemlidir. Kan grup uyuşmazlığı varsa (bebek ile anne arasında kan grup uyuşmazlığı olup olmadığını takip eden kadın doğum uzmanı ve çocuk doktoruna danışmak / sormak gerekir) bebeğin sarılığının yakın takip edilmesi önemli. Sarılık düzeylerine (kanda bilirubin) bakılarak durumun ciddiyeti hakkında bilgi sahibi olunabilir. Sarılık düzeyleri genellikle beslenme ile ters orantılı; yani iyi beslenme ve bol kaka ile sarılık maddesi uzaklaştırılmış olur ve daha önemlisi bebek kilo aldığında sarılık göreceli olarak düşer; böylece patolojik düzeylere ulaşması engellenmiş olur. Bebek iyi beslenmezse, kanda sarılık konsantrasyonu daha fazla olacağından ışık tedavisi (fototerapi) alması gerekebilir. Bazen sadece iyi besleme ile sarılık düzeyleri kendiliğinden düşer.
Kan şekeri özellikle az beslenen, çok uyuyan ve ememeyecek kadar halsiz bebeklere mutlaka bakılmalıdır. Kan şekeri düşük (hipoglisemi) ise çocuk doktorunun uygun göreceği şekilde davranmakta fayda var, çok düşükse şeker içeren serum takılabilir, çok düşük değilse ve anne sütü yetersizse mama ile desteklenmesi ve ölçülü beslenmesi uygun olur.
Yenidoğan bebek genellikle beslenme aralarını uyuyarak geçirir. İlk günler kolostrum adı verilen ilk anne sütü miktarı az olmasına rağmen bebek için yeterlidir. Bebekler acıktıklarında kendiliğinden uyanırlar ve emmek isterler. Çok uyuyan ve emmek için bile uyanmayan bebeklerde kan şekeri düşüklüğü akla gelmeli, bebek uyanmasa bile ilk haftalarda kan şekeri düşmesini engellemek için belirli aralıklarla bebeğin uyandırılıp emzirilmesinde fayda var.
katID==108) { ?> Yukarıda yazılı olan tüm olaylar gerçekte yaşanmış olup, çocukların yaş ve cinsiyetleri ve olayın seyri hasta mahrumiyeti açısından anlatım sırasında değiştirilmiş olabilir.
